پکینگ برج خنککننده اصلیترین بخش تبادل حرارتی در کولینگتاور است؛ جایی که آب گرم بهصورت لایهلایه پخش شده و با جریان هوا برخورد میکند. اگر این قطعه دچار مشکل شود، راندمان سیستم بهشدت کاهش مییابد، مصرف آب و انرژی بالا میرود و در نهایت کل سیستم تهویه یا صنعتی را دچار اختلال میکند.
به همین دلیل شناخت نشانههای خراب شدن پکینگ برج خنک کننده برای هر مدیر تأسیسات، اپراتور صنعتی و مهندس تعمیرات ضروری است.
فرقی ندارد در برج شما پکینگ کولینگ تاور PVC نصب شده باشد یا پکینگ PP، پکینگ اسپلش یا پکینگ مدیا ثابت؛ در هر حالت به مرور زمان فرسوده خواهد شد و نیازمند بررسی دورهای است.
چرا تشخیص آسیب دیدگی پکینگ تا این حد مهم است؟
قبل از آنکه سراغ نشانهها برویم، بهتر است بدانیم چرا خرابی پکینگ تا این حد خطرناک است.
پکینگها وظیفه دارند:
- سطح تماس هوا و آب را بیشتر کنند
- جریان آب را آرام و چسبنده کنند (در پکینگ فیلمی) یا آن را بشکنند (در پکینگ اسپلش)
- تبخیر را افزایش دهند
- دمای خروجی آب را کاهش دهند
هرگونه آسیب در این قطعه باعث این موارد میشود:
- افت محسوس راندمان حرارتی
- افزایش مصرف آب جبرانی
- خرابی قطرات برج خنک کننده
- افزایش فشار روی فن
- کاهش عمر قطعات برج خنک کننده

نشانههای خراب شدن پکینگ برج خنک کننده
در ادامه مهمترین علائم خرابی پکینگ را مرحلهبهمرحله توضیح میدهیم.
۱. افت راندمان خنککاری (افزایش دمای آب برگشتی)
اولین و مهمترین نشانه، بالا رفتن دمای آب خروجی از برج خنک کننده است.
وقتی پکینگ کارایی خود را از دست بدهد:
- تبادل حرارت کمتر میشود
- دمای آب ورودی به دستگاههای فرآیندی بالا میرود
- مصرف انرژی زیاد میشود
چرا این اتفاق میافتد؟
- گرفتگی لایههای پکینگ
- رسوبگرفتن کانالها
- جمع شدن جلبک روی سطح پکینگ
- یا شکستگی صفحات
این نشانه معمولاً اولین هشدار جدی است که باید به آن توجه کرد.
۲. افزایش فشار روی فن و صدای غیرعادی برج
خرابی پکینگ میتواند باعث شود جریان هوا بهسختی از میان بلوکهای پکینگ عبور کند.
این کاهش جریان، فشار روی فن را بالا میبرد و باعث:
- صدای ناهنجار
- افزایش آمپر مصرفی فن
- لرزش شدید
میشود.
گرفتگی پکینگ در این مرحله بسیار خطرناک است.
۳. تغییر رنگ، شکنندگی و نرمشدن پکینگ
یکی از مهمترین نشانهها که هنگام بازدید فیزیکی قابل مشاهده است، تغییر بافت و رنگ پکینگ است.
نشانههای فیزیکی خرابی شامل:
- قهوهای شدن یا سیاه شدن پکینگ
- نرم شدن بیش از حد (نشانه فرسودگی PVC)
- شکننده شدن پلیتها
- ترکهای ریز یا شکستگی کامل
- شل شدن بلوکها یا افتادن آنها
این نشانهها معمولاً نشان میدهد عمر مفید پکینگ به پایان نزدیک شده است.
۴. افزایش مصرف آب برج
وقتی پکینگ آسیب ببیند، تبخیر به شکل صحیح انجام نمیشود و در نتیجه برج مجبور میشود آب بیشتری مصرف کند تا به دمای موردنظر برسد.
دلایل این موضوع:
- کاهش سطح تماس
- تبخیر ناقص
- عملکرد اشتباه نازلها روی پکینگ خراب
- عدم هماهنگی با قطره گیر برج خنک کننده
مصرف آب معمولاً یکی از شاخصترین نشانههای خرابی پنهان است.
۵. رشد بیشازحد جلبک و لجن روی سطح پکینگ
اگر روی سطح پکینگ لایههای سبز، قهوهای یا لزج مشاهده میکنید، یعنی فرآیند اکسیژنرسانی و تبادل هوا مختل شده است.
چرا جلبک زیاد میشود؟
- نور زیاد
- پکینگ بیکیفیت یا غیراستاندارد
- کاهش سرعت آب
- کار نکردن صحیح نازلها
- عدم تمیزکاری دورهای
پکینگهای مدل قدیمی یا بیکیفیت هنگام رشد جلبک سریع از کار میافتند.

۶. گرفتگی مسیرهای جریان آب
اگر آب روی پکینگ بهجای پخششدن بهصورت یکنواخت، از چند مسیر محدود عبور کند، یعنی کانالهای داخلی آن دچار رسوبگرفتگی شدهاند.
این مشکل باعث:
- کاهش انتقال حرارت
- افزایش نقاط خشک
- رسوبگرفتن سریعتر قسمتهای پایین برج
- و کاهش راندمان برج خنک کننده
میشود.
۷. تغییر شکل بلوکهای پکینگ (دفورمه شدن)
پشت فنهای قوی یا در برجهایی که جریان باد شدید دارند، ممکن است بلوکهای پکینگ تغییر شکل بدهند.
دلایل:
- جنس بیکیفیت
- ضخامت کم
- عدم نصب صحیح
- عدم هماهنگی با بافت بدنه برج
اگر بلوکها کج شوند یا نشست کنند، عملکرد تبخیر کاملاً مختل میشود.
۸. بوهای نامطبوع ناشی از تجزیه مواد آلی
اگر آب برج بوی نامطبوع شبیه فاضلاب یا ماندگی بدهد، یکی از عوامل آن تجزیه مواد آلی داخل پکینگ است.
این وضعیت معمولاً در مجموعههای قدیمی یا بدون تصفیه شیمیایی دیده میشود.
دلایل اصلی خراب شدن پکینگ برج خنک کننده
قبل از آنکه سراغ چکلیست نشانههای خرابی بروید، بهتر است دلایل اصلی را بدانیم تا از آنها جلوگیری کنیم.
دلایل مهم آسیبدیدگی شامل:
- کیفیت پایین پکینگ
- خرید پکینگ تقلبی
- استفاده از آب با سختی بالا
- عدم وجود سیستم تصفیه مناسب
- انتخاب نادرست بین پکینگ فیلمی و اسپلش
- عدم سرویس دورهای
- کلر بیش از حد
- دمای بالای آب بیش از حد استاندارد
یکی از شرکتهایی که در ایران پکینگهای استاندارد و مقاوم تولید میکند، فیدار پلیمر کیان مهر است که محصولات آن در صنایع بزرگ به کار میرود.
چه زمانی باید پکینگ برج را تعویض کرد؟
پیش از معرفی لیست نشانههای نیاز به تعویض، لازم است توضیح دهیم که تعویض پکینگ یک اقدام اقتصادی است نه هزینه اضافی؛ زیرا:
- بازده برج را سریعاً بازیابی میکند
- مصرف آب را تا ۳۰٪ کاهش میدهد
- از فشار روی فن جلوگیری میکند
- عمر سایر قطعات برج خنک کننده را بیشتر میکند
پس از درک اهمیت این موضوع، حالا لیست زمان مناسب تعویض را بررسی میکنیم:
زمان مناسب برای تعویض پکینگ:
- شکستگیهای واضح در بلوکها
- رسوب شدید و غیرقابل شستشو
- کاهش راندمان بیشتر از ۲۰٪
- تغییر شکل کانالها
- فرسودگی ناشی از UV
- آلودگی میکروبی گسترده
پس از این موارد، معمولاً تعویض ضروری است و تعمیر موقت فایدهای نخواهد داشت.
چگونه از خراب شدن پکینگ جلوگیری کنیم؟
قبل از معرفی لیست، باید بدانیم که افزایش طول عمر پکینگ نهتنها هزینهها را کاهش میدهد بلکه بهرهوری سیستم را نیز بالا میبرد. نگهداری درست باعث میشود پکینگهای باکیفیت، مانند مدلهای تولید فیدار پلیمر کیان مهر، سالها دوام بیاورند.
راهکارهای جلوگیری از خرابی:
- سرویس ماهانه
- بکواش یا شستوشوی دورهای
- استفاده از مواد ضد رسوب مناسب
- تنظیم سختی آب
- کنترل کلر
- نظارت بر عملکرد نازلها
- نصب صحیح قطره گیر برج خنک کننده
- بررسی سالانه ساختار پکینگ مدیا ثابت یا متحرک
این اقدامات با هزینه بسیار کم، از خسارتهای بزرگ جلوگیری میکند.
جمع بندی
نشانههای خراب شدن پکینگ برج خنککننده معمولاً از افت راندمان خنککاری شروع میشود و میتواند با نشانههای دیگری مانند افزایش مصرف آب، گرفتگی کانالها، تغییر رنگ، رشد جلبک و افزایش فشار روی فن همراه باشد.
با شناخت این علائم و بررسیهای دورهای، میتوان قبل از آسیبهای جدی، اقدام به تعویض یا تعمیر پکینگ کرد.
استفاده از پکینگهای استاندارد، مانند محصولات شرکت فیدار پلیمر کیان مهر، نصب درست، سرویس منظم و انتخاب صحیح نوع پکینگ (فیلمی، اسپلش یا پکینگ مدیا ثابت) مهمترین عوامل جلوگیری از خرابی هستند.
سوالات متداول
۱. عمر مفید پکینگ برج خنککننده چقدر است؟
بهطور متوسط ۳ تا ۵ سال، اما در صورت استفاده از آب با سختی پایین و سرویس منظم، تا ۷ سال هم قابل افزایش است.
۲. آیا شستوشوی دورهای میتواند خرابی پکینگ را جبران کند؟
فقط زمانی که رسوب و گرفتگی سطحی باشد. در صورت تغییر شکل، شکستگی یا پوسیدگی، شستشو هیچ کمکی نمیکند.
۳. بهترین نوع پکینگ برای جلوگیری از رسوب کدام است؟
در آبهای با سختی بالا، پکینگ اسپلش PP بهترین گزینه است. اما در آبهای نرم و تصفیهشده، پکینگ فیلمی PVC راندمان بیشتری دارد.

